‘Manie Schaafijs biedt een nieuw perspectief op de Madeirese gemeenschap in Suriname’

Al haar hele leven kreeg Hedy van familieleden te horen dat haar overgrootvader het schaafijs naar Suriname bracht. Om een ode aan hem te brengen beschilderde Hedy tijdens een bezoek aan Suriname een schaafijskar, een veelgebruikte traditie daar. Toen ze een kennis over dit schilderproject vertelde kreeg ze de vraag of ze niet een boek wilde maken over haar bijzondere familiegeschiedenis.
                ‘In de eerste instantie twijfelde ik, want iedereen in mijn familie vertelde een ander verhaal over mijn overgrootvader,’ legt Hedy uit. ‘Ik had geen idee hoe ik daar een boek van moest gaan maken. Tot ik erop werd gewezen dat al die verschillende perspectieven juist een mooi gegeven waren. Toen is het idee bij mij gaan borrelen.’

Schrijver Zindzi Zevenbergen, met wie Hedy eerder het kinderboek Lennox en de gouden sikkel maakte, werd al snel aangehaakt. ‘Het basisverhaal stond al, en omdat Zindzi ook als copywriter werkt is ze gewend om met de informatie die ze krijgt aan de slag te gaan,’ vertelt Hedy.

Er volgde een hoop historisch onderzoek. Een paar familieleden van Hedy wisten nog verhalen te vertellen over haar overgrootvader. Er werden archieven doorgespit, net als overlijdensadvertenties en huwelijksaankondigingen in oude kranten. Daarnaast vergaarde Hedy een hoop informatie tijdens haar familiebezoeken aan Suriname en Madeira.

Om het hoofdpersonage Francisco de Freitas tot leven te wekken, besloot Zindzi een tijdlijn van zijn leven te maken. ‘Ik wilde goed begrijpen wat hij allemaal had meegemaakt. Hij was nog geen twintig toen hij in zijn eentje in Suriname belandde en zijn leven was erg onzeker. Dat heeft vast veel impact op je karakter. Ik bedacht me dat hij iemand geweest moest zijn die het zich niet kon permitteren om op te geven. Daar heb ik zijn persoonlijkheid uiteindelijk op gebaseerd.’

‘Die tijdlijn vormt de basis van het verhaal,’ legt Zindzi uit. ‘Deze heb ik aangevuld met historische informatie en de herinneringen van Hedy’s vader, oom en tantes. Zij waren het vaak met elkaar oneens, zoals dat gaat in families. Wat is er waar en wie weet het beter? Ze kibbelen er in het boek dan ook op los. De overgebleven gaten in het verhaal heb ik opgevuld met verzinsels, om het zo ook voor kinderen aantrekkelijk te maken.’

Zindzi hoopt dat Manie Schaafijs ook een educatieve component heeft. ‘Hopelijk begrijpen de jongere lezers dat het leven voor veel mensen aan het begin van de vorige eeuw erg zwaar was. In Nederland hebben we het tegenwoordig vrijwel allemaal behoorlijk goed, maar voor onze overgrootouders en grootouders lag dit anders.’

Hedy vult aan: ‘Madeirezen zijn een relatief onbekende bevolkingsgroep in Suriname en ik denk dat het interessant is om hun perspectief uit te lichten. Met Manie Schaafijs vertellen we dan ook een nieuw verhaal over de Madeirese gemeenschap in Suriname.’  

Van het Letterenfonds ontving Zindzi een werkbeurs voor het schrijven van Manie Schaafijs via de regeling Projectsubsidies voor publicaties.* ‘Het maakproces nam veel tijd in beslag, omdat er veel onderzocht moest worden. En door de nieuwe informatie die we tegenkwamen moest de structuur soms worden omgegooid. De werkbeurs gaf me dan ook de ruimte om er echt een goed boek van te maken.’

Zindzi heeft ook tips voor toekomstige aanvragers: ‘Het is minder werk dan je denkt, zeker als schrijven je beroep is. Daarnaast kan het schrijven van een aanvraag je helpen om te formuleren wat je precies van plan bent. Want meestal heb je wel een idee, maar weet je nog niet precies hoe je dit gaat uitvoeren. Door een aanvraag in te dienen kun je jezelf hier in sturen. Mijn boodschap is dan ook dat je niet bang moet zijn om het te proberen.’

Niet alleen Zindzi Zevenbergen, maar ook uitgeverij De Harmonie ontving van het Letterenfonds subsidie voor de totstandkoming van Manie Schaafijs, via de regeling Productiekosten bijzondere uitgaven.